UNESCO បាន​ដាក់​បញ្ចូល​ទីកន្លែង​ថ្មី​ចំនួន​២៧​ក្នុង​បញ្ជី​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក

ទីក្រុង​កេបិច ប្រទេសកាណាដា ៖ គណៈកម្មាធិកា​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក​បាន​សម្រេច​បញ្ចូល​ទី​កន្លែង​ថ្មី​ចំនួន ២៧ ចូល​ទៅ​ក្នុង​បញ្ជី​បេតិកភណ្ឌ​ពិភពលោក នៅ​ឯ​កិច្ច​ប្រជុំ​លើក​ទី ៣២ កាលពី​ថ្ងៃទី ២ ដល់​ថ្ងៃទី ៧ ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ ២០០៨ ក្នុង​នោះ​ក៏​រួម​បញ្ចូល​នូវ ​បាការដ្ឋាន (សំណង់​ការពារ​សឹក​សត្រូវ) របស់​បារាំង ប្រាសាទ​ហិណ្ឌូមួយ និង​ជីវដែន​សត្វ​មេអំបៅមួយ​កន្លែង​ផង​ដែរ។

ក្នុង​ជំនួប​កិច្ច​ប្រជុំ​របស់​អង្គការ​យូណេស្កូ ​នា​ទីក្រុងដ៏​ចំណាស់មួយ​នៃ​ប្រទេស​កាណាដា​កន្លង​ទៅ​នេះ បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ​ទីកន្លែង​វប្បធម៌​ចំនួន ១៩ និង​ទីកន្លែងធម្មជាតិ​ចំនួន ៨ ត្រូវ​បាន​ដាក់​បញ្ចូល​ក្នុង​បញ្ជី។

កិច្ច​ប្រជុំ​បាន​បញ្ជាក់​ថា ចំនួន​សរុប​នៃ​ទី​កន្លែង​បេតិកភណ្ឌ​ពិភព​លោក គិត​មក​ដល់​ពេល​នេះ​មាន​ចំនួន ៨៧៨ (ទីកន្លែង​វប្បធម៌ ៦៧៩, ​ទីកន្លែង​ធម្មជាតិ ១៧៤ និង​ចម្រុះ ២៥) ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ចំណោម​ប្រទេស​ចំនួន ១៤៥។

នៅ​ក្នុង​រយៈ​ពេល​ចុង​ក្រោយ​នេះ មាន​ប្រទេស​ចំនួន​បួន​ដែល​ទើប​នឹង​បាន​ចូល​ក្នុង​បញ្ចី​ជា​លើក​ដំបូង រួម​មាន ប្រទេស ប៉ាពួញូហ្គីនៀ (Papua New Guinea) សានម៉ារីណូ (San Marino) សូឌីអារ៉ាបៀ (Saudi Arabia) និង​ប្រទេស​វ៉ាណួទូ (Vanuatu)។

ទីក្រុង​នៃ​ចក្រភព​អូតូម៉ាន ​(Ottoman) សម័យ​បុរាណ ដែល​ស្ថិត​នៅ​ទីក្រុង​ប៊័រ៉ាត​(Berat)​បច្ចុប្បន្ន ភាគ​កណ្តាល​ប្រទេស​អាល់​បានី (Albania) ត្រូវ​បាន​បញ្ចូល​ទៅ​ក្នុង​បញ្ចី​រួម​គ្នា​ជាមួយ​មជ្ឈមណ្ឌល​ប្រវត្តិសាស្ត្រជីរ៉ូកាស្ត្រា (Gjirokastra) ដែល​ត្រូវ​បាន​បញ្ចូល​កាល​ពី​ឆ្នាំ ២០០៥។

ក៏​ត្រូវ​បាន​ដាក់​បញ្ចូល​ផង​ដែរ​នូវ​ប្រសាទ​ដែល​កសាង​ឡើង​កាល​ពី​សតវត្ស ​ទី​១៣ ដែល​មាន​វិហារ​ជា​ច្រើន​ក្នុង​អាណាចក្រ​ប៊ីហ្សានទីន (Byzantine) ហើយ​ដែល​ត្រូវ​បាន​កសាង​ឡើង​ក្នុង​សម័យ​កាល​នៃ​ការ​ត្រួតត្រា​របស់​ទួគី ព្រម​ទាំង​មាន​ផ្ទះ​មួយ​ចំនួន​ដែល​ត្រូវ​បាន​ប្រើ​ប្រាស់​ដោយ​សហគមន៍​សាសនា​ជាច្រើន ដូចជា​ខ្លះ​ត្រូវ​បាន​ប្រើ​ប្រាស់​ដោយ​សមាជិកស៊ូហ្វ៊ី (Sufi) ដែល​ជាបុព្វជិតនិកាយ​មូស្លីម​មាន​ជំនឿ​អរូប៉ី នៅ​ក្នុង​សតវត្ស​ទី​១៨។

គណៈកម្មាធិការ​បេតិកភណ្ឌ​ក៏​បាន​អនុម័ត​ផង​ដែរ​នូវ​ផ្លូវ​រថភ្លើង​កាត់​ ភ្នំ​ក្នុង​ប្រទេស​ឥណ្ឌា ដែល​គេ​ហៅថា ផ្លូវ​រថភ្លើង​កាល់កាស៊ីមឡា (Kalka Shimla Railway) មាន​ប្រវែង ៩០​គីឡូម៉ែត្រ ត្រូវ​បាន​កសាង​ឡើង​ក្នុង​ពាក់​កណ្តាល​សតវត្ស​ទី​១៩ ដើម្បី​បម្រើ​សេវា​ទៅ​ទីក្រុង​ស៊ីមឡា។

ទីកន្លែង​ថ្មី​ចំនួន ១០ ក្នុង​ទ្វីប​អឺរ៉ុប បាន​បង្កើត​ឡើង​នូវ​ទំព័រ​អច្ឆរិយធម្មជាតិ និងស្ថាបត្យកម្ម​ដ៏​មាន​កិត្តិនាម​សម្រាប់​ឆ្នាំ​នេះ ដោយ​រាប់​បញ្ចូលតាំង​ពី​បាការដ្ឋាន​បារាំង​ដែល​តំណាង​ឲ្យ​និមិត្តរូប​ដ៏​ល្អ​ឥត​ខ្ចោះ​នៃ​ការងារ​របស់ Sebastien Le Prestre de Vauban ដែល​ជា​វិស្មករ​យោធា​របស់​ស្តេច​ល្វីស​ទី​១៤។

គេ​បាន​និយាយ​ថា​គម្រោង​របស់ Vauban បាន​ដើរ​តួនាទី​យ៉ាង​សំខាន់​នៅ​ក្នុង​ប្រវត្តិ​បាការដ្ឋាន​ក្នុង​ទ្វីប​អឺរ៉ុប ហើយ​ល្បីល្បាញ​រហូត​ដល់​ទ្វីប​អាមេរិក រុស្សី និង​អាស៊ី​បូព៌ា​ផង​ដែរ។

ទី​កន្លែង​ជាច្រើន​ទៀត​នៅ​អាស៊ី​ក៏​ត្រូវ​បាន​គេ​ផ្តល់​កិត្តិយស​ផង​ដែរ ដូចជា​ទីក្រុង​ពាណិជ្ចកម្ម​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ចំនួន​ពីរ​ក្នុង​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី និងទីតាំង​កសិកម្មពី​មុន​មួយ​កន្លែង​ក្នុង​ប្រទេស​ប៉ាពួញូហ្គ៊ីនៀ ជា​ដើម។

ប្រាសាទ​ព្រះ​វិហារ​របស់​ប្រទេស​កម្ពុជា​ដែល​ស្ថិត​នៅ​លើ​កំពូល​ភ្នំ​ព្រះ​វិហារ​ ជិត​ព្រំដែន​សៀម​ក៏​ត្រូវ​បាន​ដាក់​បញ្ចូល​ជា​ឯកឆ័ន្ទ​ក្នុង​បញ្ជី​បេតិកភណ្ឌ​ពិភព​លោក​ដែរ បើ​ទោះ​បី​ជា​មាន​ការ​ជំទាស់​ពី​សំណាក់​អ្នក​នយោបាយ និង​ប្រជាជន​ជ្រុល​និយម​សៀម​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ។

ភ្នាក់ងារ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ក៏​បាន​ឲ្យ​ឈ្មោះ​ថា​ជា​សម្បត្តិ​ បេតិកភណ្ឌ​មួយ​ផង​ដែរ​ចំពោះបឹង Caledonia របស់​ប្រទេស​ស្កុតឡង់ ​ទំហំ ១៥០០០​គីឡូម៉ែត្រ​ក្រឡា ដែល​ជា​កន្លែង​ថ្ម​ប៉ប្រ៉ះ​ទឹក​ធំ​ជាង​គេ​ទី​ពីរ​លើ​ពិភព​លោក បន្ទាប់​ពី​ថ្ម​ប៉ប្រ៉ះ​ទឹក Great Barrier របស់​ប្រទេស​អូស្ត្រាលី។ ឧទ្យាន​ជាតិ Mount Sanqingshan របស់​ប្រទេស​ចិន និង​ផ្ទះ​ធ្វើ​ពី​ដី​ឈ្មោះ​ថា Fujian Tulou ក៏​ត្រូវ​បាន​ដាក់​បញ្ចូល​ផង​ដែរ។

នៅ​មជ្ឈឹមបូព៌ា​ក៏មាន​ទី​កន្លែង​បួន​ដែរ​ត្រូវ​បាន​បញ្ចូល រួម​មាន Scocotra Archipelago របស់​ប្រទេស​យីម៉េន (Yemen), Al-Hijr ដែល​ជា​ទី​តាំង​វត្ថុ​បុរាណ​របស់​ប្រទេស​សូឌីអារ៉ាប៊ី ទី​កន្លែង​ពិសិដ្ឋ Baha’i នា​កំពង់ផែ Haifa និង Western Galilee របស់​ប្រទេស​អ៊ីស្រាអែល ព្រមទាំង​ Armenian Monastic Ensembles ក្នុង​ប្រទេស​អ៊ីរ៉ង់។

សម្រាប់​ទ្វីប​អាហ្វ្រិក ព្រៃ Mijikenda Kaya ក្នុង​ប្រទេស​កេនយ៉ា និង​ទេសភាព​វប្បធម៌​អរុណោទ័យ (Le Morne Cultural Landscape) នៃ​កោះ Mauritius ត្រូវ​បាន​គេ​ចារិក​ក្នុង​បញ្ជី​បេតិកភណ្ឌ​ផង​ដែរ។

ច្រាំង​ថ្ម​ចោត Joggins Fossile Cliffs ដែល​ស្ថិត​នៅ​លើ​ឆ្នេរ​សមុទ្រ​អាត្លង់ទិក​​របស់​ប្រទេស​កាណាដា ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់​ទុក​ថា​ជា​កន្លែង​ដែល​ល្បីល្បាញ​ខ្លាំង​បំផុត​ខាង​ការ​រក ​ឃើញផូស៊ីល​ទាក់​ទង​នឹង​ជីវិត​នៅ​លើ​ផែន​ដី​កាល​ពី​ ៣៥៤​លាន​ឆ្នាំ ទៅ ២៩០​លាន​ឆ្នាំមុន ចំណែក​​ឋបនីយភណ្ឌ​ជីវដែន​មេអំបៅ​ស្តេច (Monarch Butterfly Biosphere Reserve) ប្រហែល ១០០​គីឡូម៉ែត្រ​ភាគ​ខាង​ជើង​ទីក្រុង​មិចស៊ីកូ ត្រូវ​បានគេ​ចាត់​ទុក​ថា​ជា “គុណ​តម្លៃ​សកល​ដ៏​វិសេសវិសាល” ដែល​មាន​មេអំបៅ​ជិត​មួយ​លាន​ក្បាល​ពី​កាណាដា និង​សហរដ្ឋអាមេរិក ត្រឡប់​មក​ទី​នេះ​រៀង​រាល់​សរទ​រដូវ ហើយ​ផ្តុំ​គ្នា​នៅ​ពេញ​ដើម​ឈើដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​ដើម​ឈើ​ក្លាយ​ជា​ព័ណ​ទឹក​ក្រូច។ កន្លែង​ទាំង​ពីរ​នេះ អង្គការ​យូនីស្កូ​ក៏​បាន​ដាក់​បញ្ចូលផង​ដែរ។

ខាង​ក្រោម​នេះ​ជា​ឈ្មោះ​ទីកន្លែង​ដែល​អង្គការ​យូណេស្កូ បាន​អនុម័ត​បញ្ចូល​ជា​សម្បត្តិ​បេតិកភណ្ឌ​ពិភព​លោក​​ក្នុង​ឆ្នាំ ២០០៨ នេះ ៖

New cultural sites inscribed during the 32nd session:

Preah Vihear Temple (Cambodia)
Fujian Tulou (China)
Stari Grad Plain (Croatia)
Historic Centre of Camagüey (Cuba)
Fortifications of Vauban (France)
Berlin Modernism Housing Estates (Germany)
Armenian Monastic Ensembles in Iran (Iran)
Baha’i Holy Places in Haifa and Western Galilee (Israel)
Mantua and Sabbioneta (Italy)
The Mijikenda Kaya Forests (Kenya)
Melaka and George Town, historic cities of the Straits of Malacca (Malaysia)
Protective town of San Miguel and the Sanctuary of Jesús de Nazareno de Atotonilco (Mexico)
Le Morne Cultural Landscape (Mauritius)
Kuk Early Agricultural Site (Papua New Guinea)
San Marino Historic Centre and Mount Titano (San Marino)
Archaeological Site of Al-Hijr (Madâin Sâlih) (Saudi Arabia)
The Wooden Churches of the Slovak part of Carpathian Mountain Area (Slovakia)
Rhaetian Railway in the Albula / Bernina Cultural Landscape (Switzerland and Italy)
Chief Roi Mata’s Domain (Vanuatu)

Natural properties inscribed on UNESCO’s World Heritage List during the 32nd session:

Joggins Fossil Cliffs (Canada)
Mount Sanqingshan National Park (China)
Lagoons of New Caledonia: Reef Diversity and Associated Ecosystems (France)
Surtsey (Iceland)
Saryarka – Steppe and Lakes of Northern Kazakhstan (Kazakhstan)
Monarch Butterfly biosphere Reserve (Mexico)
Swiss Tectonic Arena Sardona (Switzerland)
Socotra Archipelago (Yemen)

Extensions added onto properties already on the World Heritage List:

Historic centres of Berat and Gjirokastra (Albania)
Mountain Railways of India
Paleolithic Cave Art of Northern Spain
The Antonine Wall (United Kingdom)

ឯកសារយោង ៖
http://www.unesco.org
http://www.canada.com